Letnia stolica awangardy – Historyczne piątki #6

🌊 Witajcie w szóstym tygodniu #historycznepiątki ⌛ 🎨🖌️

Dzisiaj przedstawiamy Wam krótką historię wydarzenia, które odbywało się całkiem blisko Mielna…

Czy wiecie, że Osieki – wieś oddalona od Mielna o 14 km była stolicą sztuki nowoczesnej. W latach 1963 – 1981 odbywały się tam plenery, czyli spotkania artystów, teoretyków oraz krytyków sztuki z całej Polski jak i zza granicy. Inicjatorami pierwszego spotkania byli Ludmiła Popiel, Jerzy Fedorowicz i Marian Bogusz. Plenery te, skupiający artystów polskiej awangardy, stały się miejscem manifestacji nowych tendencji w sztuce polskiej. Każdego roku był inny temat pleneru. Idea spotkań w Osiekach wzięła się z niezgody artystów na monocentryczny model polskiej kultury i stagnację ruchu artystycznego Była to także świadoma próba integracji środowisk artystyczno-intelektualnych.

Pierwszy plener odbył się w dniach 2-14 września 1963 roku i komisarzem artystycznym został Jerzy Fedorowicz. Komisarz artystyczny zajmował się jakością prac oraz doborem artystów zaproszonych na plener. W pierwszym spotkaniu wzięło udział 25 artystów z Polski i zagranicy oraz dwóch historyków sztuki. Wydarzeniu towarzyszyła wystawa zbiorowa Mariana Bogusza, Alfreda Lenicy, Marii Ewy Łunkiewicz i Ryszarda Siennickiego oraz wystawa grafik i rysunków artystów z Węgier i Czechosłowacji.

Podczas drugiej edycji plenerów zrezygnowano z międzynarodowego charakteru i zaproszono tylko polskich artystów. W tym roku zaproszono również naukowców m.in. Jana Żabińskiego – polskiego zoologa, dyrektora warszawskiego zoo oraz powstańca warszawskiego.

Piąty plener odbił się szerokim echem i obecnie jest chyba jednym z najbardziej znanych plenerów koszalińskich. Odbył się w dniach 5-27 sierpnia 1967 roku. Jego tematem przewodnim był „Eksperyment w sztuce”. Zaproszono, aż 39 artystów, 8 teoretyków i krytyków sztuki. Ta edycja zapisała się w historii jako manifestacja happeningu i sztuki akcji. Włodzimierz Borowski zrealizował akcję „Zdjęcie kapelusza”, a Tadeusz Kantor na plaży w Łazach ikoniczny już „Panoramiczny happening morski”. Składający się z czterech części: Koncertu morskiego z Edwardem Krasińskim jako dyrygentem, Tratwy Meduzy z udziałem Jerzego Beresia, Barbujażu erotycznego ze studentkami z obozu ZSP w Łazach oraz Kultury agrarnej z udziałem publiczności. Cały happening można zobaczyć dzisiaj na fotografiach Eustachego Kossakowskiego.

Panoramiczny Happenig Morski, Tadeusz Kantor, Łazy, 1967, fot. Eustachy Kossakowski Źródło : https://artmuseum.pl/pl/doc/panoramiczny-happening-morski-2/1

Podczas 18 lat trwania plenerów zaproszono również lokalnych artystów związanych z Koszalinem i okolicami m.in.: Zbigniewa Wujka, Zbigniewa Makarewicza czy Zdzisława Pacholskiego. A w 1972 roku to właśnie koszaliński artysta Zbigniew Wujek został komisarzem X Spotkania Artystów i Teoretyków.

Przez cały okres trwania plenerów blisko 400 artystów, teoretyków i krytyków sztuki uczestniczyło w tym wydarzeniu. Osieki stały się legendarnym miejscem wolności artystycznej i podwalinami polskiej sztuki i myśli nowoczesnej.

Więcej o plenerach – https://artmuseum.pl/pl/filmoteka/praca/plener-w-osiekach-osieki-and-03964

https://www.journal.doc.art.pl/pdf18/Art_and_Documentation_18_section1_lachowski.pdf

Zapraszamy do odwiedzenia wystawy czasowej „Otwieranie. Plenery koszalińskie w Osiekach w latach 1963-1981” w Muzeum w Koszalinie. Tytuł „Otwieranie” odnosi się do otwierania nowej perspektywy twórczości artystycznej za pomocą plenerów, otwierania i krzewienia sztuki nowoczesnej wśród ówczesnego społeczeństwa czy otwieranie się na nowe teorie filozofii sztuki. Ekspozycja jest niezwykle obszerna – zajmuje cztery kondygnacje muzeum. W każdej z sal wystawowych poruszona jest inna problematyka. Zobaczycie tam wybór prac malarskich i rzeźbiarskich artystów związanych z plenerami. Rozmaite fotografie dokumentujące happeningi, które stały się nową formą wypowiedzi artystycznej nazwaną sztuką akcji. Wystawa wzbogacona jest o materiały dźwiękowe. Usłyszycie m.in. audycje radiowe z artystami osieckimi. Wystawa trwa do 14.04.2024r., a 24 marca o godzinie 12:00 zapraszamy na oprowadzanie kuratorskie po wystawie. Na niej dowiecie się na czym polegał fenomen Plenerów w Osiekach. Dlaczego były one tak ważne i przełomowe dla polskiej sztuki powojennej.