Witajcie w dziesiątym tygodniu #historycznepiątki
Dzisiaj przedstawiamy Wam dawnych mieszkańców Jamna, których kultura mimo zawirowań historii jest wiecznie żywa.
Ze względów na położenie przy jeziorze, wśród bagien wieś Jamno była odizolowana od świata. Nie prowadziły tam żadne drogi. Dopiero kiedy nastała mroźna zima lub gorące lato to bagna zamarzały lub się wysuszały. Ta geograficzna separacja doprowadziła do powstania enklawy o niezwykle interesujących zwyczajach i wytworach kultury materialnej. Mieszkańcy Jamna byli Słowianami, na przestrzeni wieków do ich kultury zaczęły przenikać elementy fryzyjskie i holenderskie (prawdopodobnie zatrudniano holendrów do zagospodarowywania terenów bagnistych, a taki charakter ma obszar nad jeziorem Jamno) i niemieckie, co spowodowane było przyjęcie protestantyzmu w Księstwie Pomorskim, a później germanizacją Pomorza.
O wieloletniej izolacji mieszkańców Jamno może świadczyć fakt, że dopiero około 1890 roku osoba spoza społeczności Jamneńsko-Łabuskiej wzięła ślub mieszkańcem wsi. A po 1899 roku wybudowano pierwszą drogę.
Ślub był bardzo ważnym wydarzeniem dla mieszkańców wsi. Na ślub byli zaproszeni wszyscy mieszkańcy, a zaproszenia przynosił drużba. Pani Młoda wypożyczała z kościoła specjalną koronę, która stanowiła własność całej społeczności . Możemy zauważyć jak bardzo byli zżyci ze sobą jamneńczycy, skoro wszystkie panny korzystały z jednej korony. Wesela trwały 6-7 dni. Każdy z gości przynosił jadło, tyle i mógł, by wspomóc nowożeńców.
Mieszkańcy Jamna byli estetami nawet najdrobniejsze przedmioty użytku codziennego były starannie dekorowane. Charakterystyczne wzory dla kultury jamneńskiej to serca, tulipany (wzór tulipanów jest charakterystyczny dla holendrów), rozetki. Polichromia była utrzymywana w kolorach niebieskim, zielonym, czerwonym, żółtym i białym.
Dawni mieszkańcy Jamna byli głównie rolnikami może to być mylące patrząc na bliskość jeziora Jamno. Ziemie na tych terenach były bardzo dobre, zbierano wiele plonów i z czasem Jamno stało się „ogrodem Koszalina”. Nie tylko żywność była transportowana do Koszalina, koszalinianie zakochali się w jamneńskiej sztuce i też zapragnęli mieć w swoich domach piękne zdobione meble. Jamneńscy stolarze by poradzić sobie z nadmiarem „zamówień” stworzyli szablony dekoracji, które później przenieśli na meble.
Z końcem wojny mieszkańcy Jamna zostali wysiedleni. Zostały po nich tylko rzeczy materialne, które dają przykład ich historii na tych terenach. Dziedzictwo unikalnej kultury jamneńskiej od lat stara się ocalić i propagować Muzeum w Koszalinie. W wybudowanym w 2019 roku skansenie w Jamnie możecie podziwiać chatę. Jest ona odwzorowanym projektem chaty z XIX wieku zamożnego kmiecia(gospodarza). Wchodząc do budynku zobaczycie m.in. Święty Kąt czyli formę domowego ołtarza, kuchnię z przedmiotami domowymi pięknie udekorowanymi wzorami jamneńskimi, sypialnię czy warsztat stolarski.
Koniecznie zaparszamy do odwiedzenia Zagrody Jamno!
Zagroda jamneńska
ul. Jamneńska 24 Koszalin
https://zagrodajamno.pl
Źródła:
https://prestizkoszalin.pl/2023/03/jak-niegdys-w-jamnie-jadano-przytaczamy-niektore-przepisy/
